Tình cäm t¿ nó không xÃu , trái låi nó nhÜ m¶t ngÜÒn suÓi trong mát cûa tâm hÒn . TØ tình cäm chúng ta có tình yêu , tình thÜÖng , chúng ta cÜ xº v§i nhau thân ái. NgÜ©i nhiŠu tình cäm là ngÜ©i bi‰t thÜÖng ngÜ©i , bi‰t thông cäm v§i nh»ng Çau kh° cûa ngÜ©i khác . Không tình cäm chúng ta trª nên nhÜ g‡ Çá , sÓng theo nguyên t¡c và luÆt lŒ cÙng nh¡c , khô khan , tàn nhÅn .
Tình gia Çình , bån bè , lÓi xóm rÃt tÓt nhÜng phäi có l¢n ranh gi§i hån gi»a viŒc công và viŒc tÜ , gi»a tình và lš . Qúa n¥ng tình cäm , Ç‹ tình cäm chi phÓi hoàn toàn thì chúng ta mÃt sáng suÓt , lŒch låc , thiên vÎ , sai lÀm . Trong gia Çình có khi chÌ vì con ÇËp , con xÃu , con giàu , con nghèo , con h†c giÕi , con h†c dª mà các bÆc cha mË yêu ghét , ÇÓi xº không công b¢ng làm cho gia Çình mÃt hòa khí , con cái chia rë , ghen ghét nhau . Ngoài xã h¶i vì n¥ng tình thân thu¶c , ÇÎa phÜÖng , phe , Çäng , bè , nhóm làm nghiêng cán cân công lš , Çäo l¶n phép t¡c , Çè nén , Çàn áp , trù dÆp ngÜ©i khác không thu¶c phe , Çäng cûa mình gây bao cänh bÃt công , chia rë , làm rÓi loån quÓc gia mà hÆu quä chúng ta Çã thÃy trong cu¶c chi‰n vØa qua và cho mãi ljn bây gi© vÅn chÜa h‰t .
NgÜ©i ViŒt chúng ta bÎ tình cäm chi phÓi n¥ng nŠ trong m†i cº chÌ , hành Ƕng . N‰u ví lš trí nhÜ ng†n Çèn soi sáng s¿ vÆt thì tình cäm nhÜ Çám sÜÖng mù , låc vào trong Çó con ngÜ©i trª nên mÃt sáng suÓt , trông gà hóa cuÓc , " m© m© nhân änh nhÜ ngÜ©i Çi Çêm " ( Cung Oán Ngâm Khúc - Ôn NhÜ HÀu) . Vì quen xº s¿ theo tình cäm , chúng ta ít dùng t§i lš trí , chúng ta rÃt kém vŠ suy luÆn và nhÆn thÙc Ç‹ phân biŒt Çâu là Çúng , Çâu là sai ; Çâu là xÃu , Çâu là tÓt .
Ông Lê væn Siêu trong cuÓn Væn Minh ViŒt Nam nói vŠ lÓi nhÆn thÙc do tình cäm chi phÓi cûa ngÜ©i ViŒt chúng ta nhÜ sau : " Không phäi chÌ ÇÖn giän r¢ng A là B hay không phäi là B . Mà nó Çã phÙc tåp hÖn nhiŠu l¡m ljn A có th‹ là B , có th‹ không là B , có th‹ vØa là B låi vØa không là B và có th‹ không phäi là B mà cÛng không phäi là không B n»a " (VMVN trang 91) . NgÜ©i Tây phÜÖng không có lÓi lš luÆn Ãy , h† rành måch l¡m , không " ba phäi " nhÜ chúng ta : tranh luÆn , cãi c† cho chán rÒi huŠ cä làng , không ai phäi , không ai trái , không ai Çúng , không ai sai . Vì vÆy ngÜ©i Tây phÜÖng tåo ra ÇÜ®c nŠn væn minh r¿c r« d¿a vào khoa h†c và công nghŒ Çang áp Çäo các nŠn væn minh khác .
Vì quá n¥ng tình cäm , chúng ta không sáng suÓt khi cÜ xº và hành Ƕng .
Dܧi Çây là tình cäm yêu , ghét cûa ngÜ©i ViŒt chúng ta :
Yêu nhau cû Ãu nên tròn ,
Ghét nhau thì quä hÒ hòn cÛng có gai !
( ƒu trÒng dܧi nܧc , cû sÀn sùi dài b¢ng ngón tay ; quä bÒ hòn thì tròn , nh¤n nhøi và l§n gÃp hai hòn bi trÈ em vÅn chÖi ) .
Hay :
- Yêu nên tÓt , ghét nên xÃu .
Yêu thì :
-Yêu nhau chín bÕ làm mÜ©i .
- Yêu nhau vån s¿ ch£ng nŠ ,
M¶t træm ch‡ lŒch cÛng kê cho b¢ng .
NhÜng không yêu thì :
- B§i bèo ra b† .
- B§i lông tìm v‰t .
- Våch lá tìm sâu .
Vì yêu ghét mà ngÜ©i ta trª nên dÓi trá , Ç¥t ÇiŠu , vu khÓng làm håi ngÜ©i khác :
Yêu ai thì nói quá Üa ,
Ghét ai nói thi‰u , nói thØa nhÜ không !
S¿ yêu ghét cûa ngÜ©i ViŒt chúng ta không ÇÖn thuÀn nh¡m vào m¶t ÇÓi tÜ®ng , m¶t cá nhân mà nó bao trùm cä không gian , s¿ vÆt chung quanh , bà con , dòng h† :
Yêu nhau yêu cä ÇÜ©ng Çi ,
Ghét nhau ghét cä tông ti , h† hàng .
Xº s¿ nhÜ th‰ trong gia Çình thì gây xung kh¡c, nÖi làng måc thì tåo ra hÜÖng Çäng xôi thÎt , trong quÓc gia thì lÆp thành Çäng , thành phe , bè , phái tranh giành quyŠn l®i .
Trong guÒng máy công quyŠn ª miŠn Nam trܧc kia ngÜ©i nào ÇÜ®c cÃp trên thÜÖng thì muÓn gì ÇÜ®c nÃy , sai trái ÇÜ®c bao che , phåm t¶i khÕi Çi tù . Trái låi nh»ng ngÜ©i bÎ cÃp trên ghét thì bÎ trù dÆp , dìm xuÓng ÇÃt Çen khó ngóc ÇÀu lên n‡i .
Ÿ miŠn B¡c ngoài cái yêu cái ghét cûa cá nhân chúng tôi vØa nói , còn cái yêu cái ghét ÇÜ®c nâng lên hàng chính sách . Cái gì Çäng và nhà nܧc nói yêu thì phäi yêu ; cái gì Çäng , nhà nܧc ghét thì phäi ghét . Phäi yêu Çäng , yêu nhà nܧc : ai không yêu là xÃu , là phän Ƕng . Không yêu nhiŠu thì tù t¶i , không yêu ít thì bÎ c¡t h¶ khÄu , bÎ mÃt viŒc làm , bÎ cúp khÄu phÀn lÜÖng th¿c , con cái không ÇÜ®c Çi h†c nghïa là bÎ trù dÆp toàn b¶ không cho ngóc ÇÀu lên . Thi sï TrÀn DÀn chÌ vì " Dù ai cÀm dao d†a gi‰t , cÛng không nói ghét thành yêu .." mà bÎ tù t¶i , dža Çày . Nh»ng ngÜ©i không ghét nhÜng không hæng hái c¶ng tác v§i chính quyŠn cÛng bÎ lên án là phän Ƕng , "lØng khØng là phän Ƕng " .
Trong chi‰n dÎch cäi cách ru¶ng ÇÃt , nh»ng ngÜ©i bÎ qui k‰t ÇÎa chû n‰u không bÎ gi‰t m¶t cách dã man ( bÓ mË v® nhà thÖ NguyÍn h»u Loan bÎ chôn ÇÙng chÌ Ç‹ hª hai cái ÇÀu , ngÜ©i ta lÃy bØa bØa qua cho ljn ch‰t . ChuyŒn này do chính nhà thÖ k‹ låi ) thì cÛng bÎ miŒt thÎ nhÜ m¶t loåi súc vÆt , v® con bÎ Çu°i ra khÕi nhà sÓng vÃt vܪng ngoài lŠ xã h¶i . Nh»ng ngÜ©i thæm hÕi hay giúp Ç« h† bÎ k‰t t¶i nhÜ ÇÎa chû nên m†i ngÜ©i b¡t bu¶c phäi xa lánh không ai dám t§i gÀn .
Tôi hÖi dài dòng m¶t chút møc Çích Ç‹ chÙng tÕ r¢ng cái yêu cái ghét cûa chúng ta qúa Çáng . VÅn bi‰t chû nghïa c¶ng sän ÇŠ cao s¿ cæm thù nhÜng ª nh»ng nܧc c¶ng sän Âu châu nhÜ Ba Lan , TiŒp Kh¡c , ñông ñúc . . . s¿ tàn nhÅn ch¡c không ljn n‡i th‰ .
No comments:
Post a Comment