Dũng Cảm và Khí Phách

                     DÛng Cäm và Khí Phách :  DÛng cäm là can Çäm và gan då , không lùi bܧc, không s® sŒt trܧc hi‹m nguy .  NgÜ©i có khí phách thì  không khuÃt phøc trܧc uy dÛng , thà ch‰t chÙ không chÎu nhøc , thà ch‰t không làm tôi m†i cho ngÜ©i  .

                      ñó là khí phách cûa bà TriŒu :  " Tôi muÓn cÜõi cÖn gió månh , Çåp luÒng sóng d» ,  chém cá tràng kình ª bi‹n  ñông ,  quét såch b© cõi ,  cÙu dân ra khÕi nÖi Ç¡m ÇuÓi chÙ không thèm b¡t chܧc ngÜ©i Ç©i  cúi ÇÀu khom lÜng làm tì thi‰p cho ngÜ©i ."   

                     HÖn ngàn næm sau , Bình ñÎnh VÜÖng  Lê L®i  ÇÜ®c quan quân nhà Minh mua chu¶c , muÓn phong chÙc tܧc , ông tØ chÓi v§i m¶t câu nói tÜÖng t¿ . 

                     NgÜ©i ViŒt có lë khªi nguyên sÓng trên sông nܧc b¢ng nghŠ chài lܧi , tØng vÆt l¶n v§i sóng gió bão bùng , luôn ÇÃu tranh v§i nh»ng loài thûy t¶c d» nhÜ cá sÃu , cá mÆp  nên rÃt can Çäm và giÕi chÎu Ç¿ng ( chúng ta g†i nÖi chúng ta sinh sÓng là NЭ÷C thay vì quÓc gia nhÜ ngÜ©i Tàu  hay country , nation ( xÙ sª , quÓc gia nhÜ ngÜ©i Anh , ngÜ©i MÏ )  .

                     Trong nh»ng cu¶c ÇÃu tranh trÜ©ng kÿ chÓng ngoåi xâm phÜÖng B¡c  khi thành , khi båi .   Thành là ÇiŠu vinh quang nhÜng n‰u båi h† can Çäm chÎu Ç¿ng , không nän chí và kiên nhÅn nuôi lòng khôi phøc  .     Khi th©i cÖ Ç‰n chÌ cÀn m¶t lãnh tø ÇÙng lên  là dân chúng hܪng Ùng ngay . 

                     L©i hiŒu triŒu cûa hai bà TrÜng ÇÜ®c 60 ngàn anh hùng kh¡p nÖi tø vŠ Mê linh  trong khoänh kh¡c ;  Çáp l©i kêu g†i cûa cø Phan b¶i Châu hàng ngàn thanh niên xuÃt dÜÖng sang NhÆt  mÜu Çåi s¿  .

                     Lòng can Çäm và khí phách cûa ngÜ©i ViŒt  Çã ÇÜ®c chÙng minh qua lÎch sº .

                    TØ thuª xa xÜa Lš Ông Tr†ng ( tên thÆt là Lš Thân )  ÇÜ®c cä nܧc ViŒt và nܧc Tàu coi là m¶t dÛng tܧng ljn n‡i sau khi ông ch‰t  TÀn Thûy Hoàng cho  Çúc tÜ®ng g†i là tÜ®ng Lš ông Tr†ng  Ç¥t ª Hàm DÜÖng Ç‹ d†a làm cho quân Hung Nô s® không dám vào Trung nguyên  quÃy phá .  Ông Lš  quê huyŒn TØ Liêm , sÓng vào cuÓi triŠu Hùng VÜÖng . Vì l« tay làm ch‰t ngÜ©i bÎ t¶i tº hình , Vua Hùng VÜÖng thÙ 18 thÃy là ngÜ©i dÛng mãnh nên tha  .

              Sau khi  Thøc An DÜÖng VÜÖng cܧp ngôi nhà Hùng Çem dâng ông cho TÀn Thûy Hoàng Ç‹ cÀu hoà .  Vua TÀn sai ông Çem quân ra Lâm Thao chÓng Hung Nô , Hung Nô s® không dám quÃy rÓi n»a .   Vua TÀn phong ông làm Vån Tín HÀu và cho phép vŠ thæm nhà .  VŠ nܧc ,  ông  ª  nhà luôn không chÎu trª låi làm quan cho nhà TÀn . Vua TÀn cho SÙ sang Çòi , ông trÓn vào rØng  .   An ÇÜÖng VÜÖng nói dÓi r¢ng ông  ch‰t rÒi , vua TÀn Çòi n¶p xác , ông t¿ tº ch‰t .

               Sº sách  c° cûa Tàu ghi låi r¢ng ngÜ©i ViŒt có tinh thÀn quÆt cÜ©ng , giÕi viŒc binh Çao , can Çäm không s® ch‰t  .  Khi bΠ Çánh thua h† chåy tän mát vào rØng rÒi dÀn dÀn tø tÆp Çánh trä .  H† lÃy thuyŠn thay ng¿a , ljn nhanh nhÜ gió , Çi lË nhÜ bi‰n khó  ÇÜ°i kÎp .

               ñó là chi‰n thuÆt quân s¿  ngÜ©i ViŒt  phát ki‰n  mÃy ngàn næm trܧc ,  ngày nay th‰ gi§i  g†i là chi‰n tranh du kích .  Chi‰n thuÆt này Çòi hÕi s¿ gan då , thông minh , bi‰n báo lanh lË , chÎu Ç¿ng dÈo dai  và hy sinh , k‹ cä tính mång cûa mình .  TruyŠn thÓng Ãy còn trong huy‰t quän  ngÜ©i ViŒt suÓt chiŠu dài lÎch sº chÓng ngoåi xâm .

              Câu nói " trai hùng , gái Çäm " tܪng chÜa diÍn tä ÇÙng tinh thÀn  ngÜ©i ViŒt . Phäi nói " Trai anh hùng , gái anh hùng "  m§i Çúng .  N‰u sau này chúng ta có Ngô QuyŠn , TrÀn Bình Tr†ng , TrÀn HÜng ñåo , NguyÍn HuŒ . . .  thì ngay bu°i ÇÀu chÓng xâm læng chúng ta Çã có  bà TrÜng , bà TriŒu  quy‰t sÓng ,  ch‰t v§i quân thù Ç‹ cÙu giÓng nòi ra khÕi cänh lÀm than và khi thÃt båi Çã mÜ®n dòng nܧc ho¥c lÜ«i gÜÖm  gi» tr†n danh ti‰t , không chÎu nhøc trong bàn tay gi¥c ! 

                 Sách HÆu Hán ThÜ cÛng nhÜ ViŒt kiŠu ThÜ cûa Tàu  th©i xÜa ÇŠu công nhÆn  bà " TrÜng Ch¡c là ngÜ©i rÃt hùng dÛng" .

               Tinh thÀn hùng anh cûa Bà TrÜng , bà TriŒu  làm phÃn chÃn tâm hÒn ngÜ©i ViŒt suÓt mÃy ngàn næm .  ñó là tÃm gÜÖng sáng cho muôn Ç©i noi theo :

                                   Con Öi , con ngû cho lành ,

                            MË Çi gánh nܧc rºa bành ông voi .

                                    MuÓn coi lên núi mà coi ,

                             Coi bà quän tÜ®ng cÜ«i voi bành vàng .

                Th©i vua Quang Trung , bà Bùi thÎ Xuân ( v® Ông TrÀn quang DiŒu ) là m¶t dÛng tܧng Çã tØng xông pha trÆn måc .  Bà là ngÜ©i nhân Çåo, không bao gi© gi‰t  nh»ng kÈ thua chåy, bÎ b¡t  hay ÇÀu hàng .  Th‰ nhÜng khi bÎ Gia Long b¡t , bà bΠ Çem  cho voi dày .  Ra pháp trÜ©ng bà oai dÛng ti‰n  lên trܧc m¥t voi , voi s® phäi lùi  .   NgÜ©i ta khen ng®i bà qua câu :

                                     Ai vô Bình ñÎnh mà coi ,

                               ñàn bà cÛng bi‰t cÀm roi Çi  quyŠn  !  

                Trong cu¶c chi‰n tranh chÓng Pháp , ngÜ©i ViŒt Nam , nam cÛng nhÜ n» gi» v»ng truyŠn thÓng khí phách và can trÜ©ng cûa t° tiên .   Ngay bu°i ÇÀu  quân Pháp th¡ng quân ViŒt vŠ vÛ khí tÓi tân nh»ng không áp Çäo ÇÜ®c tinh thÀn bÃt khuÃt cûa ngÜ©i ViŒt . 

                Khi Pháp chi‰m ba TÌnh miŠn ñông Nam Kÿ, theo l©i kêu g†i cûa vua T¿ ñÙc  ông NguyÍn Trung Tr¿c , ngÜ©i TÌnh Kiên Giang  ( Råch Gía ) , chiêu m¶ ÇÜ®c cä ngàn nghïa quân n°i lên chÓng Pháp .  Ông lÆp ÇÜ®c nhiŠu chi‰n công , n°i ti‰ng nhÃt là trÆn ÇÓt tàu Espérant cûa Pháp tåi Vàm Nh¿t Täo TÌnh Tân An ( Long An ngày nay) :

                                  Lºa hÒng Nh¿t Täo oanh thiên ÇÎa,

                                  Ki‰m båt Kiên Giang khÃp quÌ thÀn .

             ( Tåm dÎch : Ng†n lºa ª Nh¿t Täo vang tr©i Çãt , lÜ«i ki‰m san b¢ng ª Kiên Giang làm quÌ thÀn phäi khóc ) .

                 Quân Pháp Çánh mãi không trØ ÇÜ®c lÆp mÜu b¡t mË ông và m¶t sÓ ÇÒng bào ª ÇÎa phÜÖng nói ông không vŠ hàng së gi‰t ch‰t h‰t .  Vì ch» hi‰u , vì thÜÖng sinh mång cûa ÇÒng bào vô t¶i , ông phäi hàng .

                  Pháp mua chu¶c  ông h®p tác  không ÇÜ®c ra lŒnh  gi‰t ông tåi ch® Råch Gía . TÜÖng truyŠn trܧc khi ch‰t  ông làm bài thÖ t¿ s¿ tÕ š chí sau Çây :           

                                   ThÜ ki‰m tùng nhung t¿ thi‰u niên ,

                                   Yêu gian Çäm khí h»u long tuyŠn .

                                    Anh hùng nhÜ®c ng¶ vô dung ÇÎa ,

                                    Bäo hÆn thâm cØu bÃt Çái thiên .

                  Tåm dÎch  :

                                    TØ trÈ theo Çòi viŒc ki‰m cung ,

                                     GÜÖm thiêng ,trí , dÛng chÃp phong trÀn .

                                     Anh hùng l« vÆn thì cam chÎu ,

                                     Thù , quy‰t tr©i kia ch£ng Ƕi chung .

                  Th©i Ãy quân Pháp cÛng hi‹u th‰ nào là cái dÛng , cái ti‰t tháo cûa ngÜ©i ViŒt Nam khi không mua chu¶c ÇÜ®c Cø NguyÍn Çình Chi‹u .  Thà sÓng  nghèo khó trong cänh mù lòa , không tham l®i l¶c cûa kÈ  xâm læng , Cø dùng ng†n bút Ç‹ kích thích sï dân MiŠn Nam kháng chi‰n  và Çä kích nh»ng kÈ theo Pháp  :

                             ñâm mÃy th¢ng gian bút ch£ng tè !

                   ñem súng ÇÒng , tàu s¡t ra chi‰m miŠn B¡c tÃt nhiên vÛ khí l‡i th©i cûa quan quân nhà NguyÍn ÇÎch không låi , nhÜng khí phách cûa ông Hoàng DiŒu , ông NguyÍn Tri PhÜÖng , ông Tán Cao . . .  làm cho ngÜ©i Pháp không th‹ coi thÜ©ng ngÜ©i Nam ÇÜ®c .

                  SuÓt 80 næm cai trΠ cÙ trung bình vài ba næm låi có m¶t cu¶c n°i dÆy làm h† luôn luôn phäi ÇŠ phòng  , chÓng Ç« không mÃy lúc ÇÜ®c an tâm  .  H‰t  cø Phan Çình Phùng thì ljn các cø NguyÍn ThiŒn ThuÆt , ñŠ Thám , Phan b¶i Châu , Phan Châu Trinh , TrÀn quí Cáp và bao nhiêu nh»ng vÎ anh hùng khác n°i lên chÓng ÇÓi   . 

                  Trong các  cu¶c khªi nghïa chÓng Pháp nh»ng vÎ anh hùng Hoàng hoa Thám , NguyÍn thái H†c , LÜÖng væn Quy‰n , Phåm hÒng Thái  . . .  anh dÛng hy sinh thì cÛng  có nh»ng vÎ n» anh hùng ñ‡ thÎ Tâm , ñ¥ng thÎ Nhu , NguyÍn thÎ Giang , NguyÍn thÎ B¡c , Cô Ba ( v® ông ñŠ Thám ) .  .  .  ÇÀy thao lÜ®c và gan då , quy‰t m¶t sÓng m¶t ch‰t v§i quân thù  .

                   Có th‹ nói khi còn ngÜ©i ViŒt Nam thì  dòng máu anh hùng còn chäy trong huy‰t quän h† .   Vì vÆy hÖn m¶t ngàn næm ngÜ©i Tàu không tiêu diŒt ÇÜ®c dân Låc ViŒt nhÜ Çã tiêu diŒt các giÓng dân khác , cÛng nhÜ ngÜ©i Pháp không th¿c thi ÇÜ®c š ÇÎnh ÇÒng hoá cûa h† ,  ÇiŠu Çó không có gì là lå .